>> Khi thiếu tôi sẽ gây nên nhiều bệnh
>> Thực phẩm chữa bệnh thiếu máu
Mỗi khi đến kỳ hành kinh hoặc trước hoặc sau khi hành kinh đều thấy đau đầu, đó gọi là chứng bệnh đau đầu khi hành kinh.
Cơ lý phát bệnh là khí huyết không đủ, tinh khí hư suy thiếu hụt, hoặc khí trệ đàm che, thanh khí mất dinh dưỡng. Chứng bệnh đau đầu khi hành kinh theo Đông y có 4 nguyên nhân: do huyết hư mất dinh dưỡng, can dương lên quá cao, đàm thấp tích tụ, huyết ứ gây trở ngại đến lạc mạch. Tùy nguyên nhân mà biểu hiện trên lâm sàng có những đặc điểm riêng, từ đó có các bài thuốc thích hợp.
Thể huyết hư mất dinh dưỡng
Cơ thể vốn hư nhược, hoặc tỳ hư, các chất dinh dưỡng ăn vào không được chuyển hóa đầy đủ, hoặc do mất máu tổn thương tinh lực, tinh khí hư suy thiếu hụt, khi hành kinh âm huyết hạ chú xuống bào cung, não mất dinh dưỡng gây nên đau đầu.
Biểu hiện: Mỗi khi hành kinh hoặc mỗi lần hành kinh thấy đau đầu, chóng mặt, màu kinh huyết đỏ nhạt, lượng kinh huyết càng nhiều thì càng đau đầu, chất lưỡi trắng nhạt, mạch tế nhược.
Phép trị: Bổ ích khí huyết, dưỡng âm trấn thống.
Bài thuốc: Xuyên khung 6g, đương quy 6g, cam thảo nướng 6g, thiên ma 6g, thục địa 12g, bạch thược 12g, đảng sâm 12g, hoàng kỳ 12g, bạch truật 12g, phục linh 12g, cẩu khởi 9g, câu đằng 9g, diên hồ 9g, khương táo, sắc uống ngày 1 thang.
Thể can dương lên quá cao
Can tàng huyết, do can âm hoặc thận âm bất túc, khi hành kinh âm huyết đổ vào huyết hải mà làm cho âm không dưỡng được dương, hoặc do can dương thao túng làm cho can dương lên cao, gây nên đau đầu.
Biểu hiện: Do thận âm bất túc, can dương lên cao, mỗi khi hành kinh thì đầu đau dữ dội như muốn vỡ tung ra, như dùi đâm, khó có thể chịu đựng nổi. Khi đau nhiều phải dùng khăn quấn chặt lấy đầu và trán mới cảm thấy dễ chịu đôi chút, đi đôi với đau thường có hiện tượng huyết áp tăng cao, tâm phiền, dễ bực tức, phần nhiều những triệu chứng trên phát ra có tính quy luật hàng tháng mỗi khi hành kinh. Chất lưỡi đỏ, mạch huyền tế sác.
Phép trị: Tư âm ích huyết, nhuận can tức phong.
Bài thuốc: Thiên ma 9g, câu đằng 9g, bạch thược 9g, khởi tử 9g, xuyên khung 6g, bạch tật lê 12g, hợp hoan bì (vỏ cây dạ hợp) 12g, thủ ô 12g, xuyên ngưu tất 12g, đỗ trọng 12g, tang ký sinh 12g, sinh thạch quyết 30g, cúc hoa 12g, sắc lấy nước uống ngày 1 thang.
Thể đàm thấp tích tụ
Do tỳ là nguồn gốc của sinh hóa, có chức năng điều khiển vận hóa trong cơ thể. Kinh nguyệt là do tỳ cốt sinh hóa mà thành, nếu tỳ hư không thể phân bổ các chất dinh dưỡng đi các nơi được mà tích tụ lại thành đàm thấp, làm cho thanh khiếu không thông.
Biểu hiện: Mỗi khi hành kinh đàm thấp lên quấy nhiễu, xuất hiện váng đầu, chóng mặt cảm thấy đầu nặng chình chịch, ngực tức khó chịu, ăn uống kém, rêu lưỡi trắng, mạch chậm.
Phép trị: Kiện tỳ táo thấp, hóa đàm giáng nghịch.
Bài thuốc: Pháp hạ 9g, bạch truật 9g, thiên ma 9g, phục linh 9g, mạn kinh tử 9g, trần bì 3g, cam thảo nướng 6g, gừng và táo tàu một ít, sắc lấy nước uống.
Thể ứ huyết trở lạc
Vào đúng kỳ hành kinh lại bị nhiễm hàn lạnh, hàn ngưng huyết rít không chảy thông thoát được, hoặc do bị ngã, chấn thương bên ngoài, huyết ứ nội trở, hành kinh không thông thoát, mạch lạc không thông suốt, khí huyết, thanh dương không thể ngược lên tới đầu được, do đó gây đau đầu.
Biểu hiện: Trước khi hành kinh và trong những ngày hành kinh bị đau đầu, đau như dùi đâm, đau không ở vị trí nhất định, hành kinh không thông thoát, lượng kinh huyết ít, màu tím thâm, hoặc có kèm theo cục ứ, bụng dưới đau, lưỡi tím thâm hoặc bên lưỡi có nốt ứ, mạch huyền sáp hoặc tế sáp.
Phép trị: Khai khiếu thông lạc, hoạt huyết hóa ứ.
Bài thuốc: Xích thược 4g, xuyên khung 4g, đào nhân 9g, hồng hoa 9g, sinh khương (gừng tươi) 9g, hành già 3 củ (thái nhỏ), xạ hương 0,8g, táo tàu 3 quả, sung úy tử (ích mẫu) 9g, tam thất 6g.
Cách uống: Rượu 250ml, đem sắc thuốc trước, chắt ra bát, để bã lại hòa xạ hương vào trong rượu cho vào sắc lần nữa, uống trước lúc sắp đi ngủ, ngày 1 thang. Xạ hương có thể nấu 3 lần để tận dụng.
Một số bài thuốc dân gian đơn giản hiệu nghiệm
Bài 1: Đương quy 6g, bạch thược 6g, xuyên khung 6g, địa hoàng khô 6g, kinh giới 6g, phòng phong 6g, mạn kinh tử 6g, khao bản (cọng rau khao) 6g, sài hồ 6g, sắc lấy nước uống, ngày 1 thang, điều trị chứng đau đầu mỗi khi hành kinh do huyết hư, kém dinh dưỡng.
Bài 2: Hạ khô thảo 30g, thảo quyết minh 30g, sắc lấy nước uống, điều trị chứng đau đầu mỗi khi hành kinh do can dương lên quá cao.
Bài 3: Xuyên khung 6g, xích thược 6g, ô dược 6g, sung úy tử 6g, tế tân 3g. Sắc lấy nước uống, điều trị chứng đau đầu mỗi khi hành kinh do huyết ứ trở lạc.