>>Bệnh gút và các yếu tố nguy cơ
>>Thực phẩm có lợi cho bệnh gút
Qua thực tế khám và điều trị cho bệnh nhân gout tại viện gút chúng tôi thấy có rất nhiều trường hợp đã được chẩn đoán nhầm. một số bệnh nhân không bị bệnh gout thì lại được điều trị bằng các thuốc điều trị đặc hiệu cho gout. Trong khi đó thì rất nhiều trường hợp gout thực sự lại được chẩn đoán là một bệnh lý khớp khác. Kết quả là bệnh nhân hết sức hoang mang và bệnh thì không khỏi. Đa số bệnh nhân có tình trạng bệnh nặng thêm và chuyển thành mạn tính, một số đã có những biến chứng. Bệnh
Gout dễ bị nhầm với một số bệnh lý khớp khác do chúng có triệu chứng lâm sàng tương tự, nhưng cũng có thể là gout thật nhưng không có biểu hiện điển hình.
Gout là bệnh không khó chẩn đoán, vì các triệu chứng thường rõ rệt. Nhưng với những trường hợp không điển hình thì có thể nhầm với nhiều bệnh khớp khác. Mặc dù hầu hết bệnh nhân gout có tăng acid uric máu trong quá trình tiến triển của bệnh, nhưng cũng có thể không tăng trong đợt cấp. Ngoài ra, nếu chỉ có tăng acid uric máu thì cũng chưa thể khẳng định người đó mắc gout. Để chẩn đoán xác định gout, bệnh nhân cần được chọc dịch khớp, soi kính hiển vi để tìm tinh thể acid uric. Tuy nhiên, nếu không có, cũng không loại trừ gout. Việc tìm các u cục (hạt tophi) cũng giúp cho chẩn đoán bệnh. Ngoài ra, các cơn gout cấp cũng có thể giống như nhiễm trùng khớp, vì vậy, khi nghi ngờ cần làm xét nghiệm để tìm vi khuẩn.
Những bệnh có thể nhầm lẫn với gout
Viêm khớp dạng thấp:
Viêm khớp dạng thấp là một bệnh tự miễn dịch, viêm mạn tính tổ chức liên kết màng hoạt dịch, tổn thương chủ yếu ở khớp ngoại vi, bệnh tiến triển từ từ dẫn tới teo cơ biến dạng dính và cứng khớp.
Bệnh gặp chủ yếu ở phụ nữ, chiếm 70 – 80% các trường hợp và 70% số bệnh nhân mắc bệnh ở tuổi trung niên. Các khớp bị viêm hay gặp là khớp cổ tay, khớp bàn ngón tay, khớp gối, cổ chân, khớp khuỷu. Các khớp vai, háng, cột sống ít bị, nếu bị thì thường ở giai đoạn muộn. Các khớp viêm có tính chất đối xứng, có cứng khớp buổi sáng. Triệu chứng viêm xảy ra cùng một lúc ở nhiều khớp. Các đợt viêm đau kéo dài dai dẳng và không liên quan nhiều tới chế độ ăn uống.
Trong khi bệnh gout chủ yếu ở nam giới ( 90% ) còn viêm khớp dạng thấp thì chủ yếu gặp ở nữ ( 80% ). Đặc trưng của bệnh gout là viêm cấp ở một khớp có tính chất di chuyển, khi viêm chuyển qua khớp khác thì khớp viêm cũ gần như bình thường. Đặc trưng của viêm khớp dạng thấp là viêm nhiều khớp cùng một lúc, các khớp bị viêm có tính chất đối xứng, triệu chứng đau tiến triển từ từ, có cứng khớp buổi sáng. Đau trong bệnh gout dữ dội kéo dài 3-5 ngày liên quan tới chế độ ăn uống nhiều đạm còn viêm khớp dạng thấp thì cường độ đau nhẹ hơn nhưng kéo dài dai dẳng nhiều ngày và ít liên quan tới chế độ ăn uống. Yếu tố quan trọng là xét nghiệm máu bệnh nhân viêm khớp dạng thấp có yếu tố thấp RF (+), và chọc dịch khớp bệnh nhân gout soi kính hiển vi tìm thấy tinh thể hình kim muối urat.
Thoái hóa khớp
Thoái hóa khớp là tình trạng thoái hóa loạn dưỡng của khớp biểu hiện sớm nhất ở sụn đệm giữa hai đầu xương, sau đó có biến đổi ở bề mặt khớp và hình thành các gai xương, cuối cùng dẫn đến biến dạng khớp, kèm theo là phản ứng viêm và giảm thiểu lượng dịch nhầy giúp bôi trơn ma sát ở điểm nối giữa hai đầu xương. Tình trạng này gây đau nhức và cứng khớp, hạn chế cử động khớp.
Thoái hóa khớp là bệnh hay gặp nhất trong các bệnh khớp ở những người lớn tuổi cả nam và nữ. Khoảng 30% người trên 35 tuổi, 60% người trên 65 và 85% người trên tuổi 80 có nguy cơ mắc bệnh. Khoảng 2/3 số bệnh nhân là phụ nữ. Sau tuổi 45, tỷ lệ nữ giới mắc bệnh cao hơn nam giới (gấp khoảng 1,5- 2 lần). Thoái hóa khớp hay tấn công phụ nữ trẻ sau thời kỳ mang thai và sinh nở, gây các cơn đau đớn. Hầu hết bệnh nhân thoái hóa khớp không có triệu chứng lâm sàng, chỉ có 5 – 15% số người bệnh có triệu chứng lâm sàng và khi đó được gọi là bệnh thoái hóa khớp. Thông thường, bệnh nhân có các biểu hiện sau: đau âm ỉ ở phần tiếp nối giữa hai đầu xương và cứng khớp (xảy ra theo định kỳ như khi vừa ngủ dậy hoặc đứng lên), sưng tấy tại một hoặc nhiều khớp, có tiếng lạo xạo, lụp cụp khi co duỗi khớp gối, càng vận động càng đau nhiều. Nếu có cảm giác nóng, đỏ và sưng tại các khớp nghĩa là thoái hóa khớp đi kèm một căn bệnh khác. Thoái hóa khớp thường xảy ra ở những vị trí sau: ngón tay, gót chân, khớp gối, cột sống cổ, khớp háng, khớp vai cổ tay, cột sống thắt lưng… Về lâm sàng thoái hóa khớp khác gout cơ bản ở chỗ đau do thoái hóa khớp xảy ra ở nhiều khớp, cường độ đau nhẹ, thời gian đau kéo dài, không có hiện tượng viêm sưng nóng đỏ đau. Viêm khớp do gout thường một khớp viêm cấp, sưng nóng đỏ, đau dữ dội.
Thấp tim
Tuy đây là bệnh ít gặp ở người trên 25 tuổi, nhưng triệu chứng viêm khớp gần giống bệnh gout nên cũng dễ gây nhầm lẫn đặc biệt là những người dân tự chẩn đoán, tự điều trị.
Thấp tim là một bệnh viêm dị ứng xảy ra do nhiễm liên cầu khuẩn tan huyết Beta nhóm A (thường gặp ở viêm họng, thanh quản) gây tổn thương tại tổ chức liên kết trong cơ thể theo cơ chế miễn dịch dị ứng mà chủ yếu là tim, khớp, thần, thần kinh trung ương và tổ chức dưới da. Bệnh thường gặp ở độ tuổi thiếu niên (trẻ từ 5 – 15 tuổi ) ít gặp ở trẻ dưới 5 tuổi, và người trên 25 tuổi. Vị trí khớp viêm thường là khớp gối, khớp cổ chân, cổ tay. Thường không thấy viêm ở các khớp ngón tay ngón chân và hiếm gặp ở khớp háng. Các khớp bị viêm có sưng nóng đỏ đau và di chuyển nhanh trong vòng một vài ngày đến một tuần. Khi di chuyển sang khớp khác thì khớp cũ có thể trở lại bình thường không để lại di chứng gì. Khác biệt cơ bản vơi gout là viêm khớp của thấp tim thường xảy ra ở thiếu niên, bệnh xuất hiện sau nhiễm trùng đường hô hấp trên, xét nghiệm ASLO (+). Còn viêm khớp do gout thường xảy ra ở người trưởng thành, bệnh tái phát sau những bữa ăn thịnh soạn, xét nghiệm dịch khớp có tìm thấy tinh thể muối urat.
Ngoài những bệnh có triệu chứng dễ nhầm lẫn với gout nhất, bệnh gout còn có thể nhầm lẫn với viêm khớp nhiễm khuẩn, viêm tổ chức liên kết dưới da…
Nên nhớ, dấu hiệu đặc trưng nhất của gout để phân biệt với các bệnh trên là Viêm khớp cấp tính với tính chất đơn độc tái diễn. vị trí viêm khởi phát thường là khớp bàn ngón chân cái, tính chất viêm dữ dội kéo dài từ 3 – 10 ngày. Mà quan trọng hơn cả là xét nghiệm tìm thấy tinh thể muối urat trong dịch khớp hay trong hạt tophi.
BS Trịnh Văn Tuân – Viện Gút Hà nội.