Điều trị xuất huyết giảm tiểu cầu vô căn
Điều trị đặc hiệu:
Nhóm corticoid:
Cơ chế:
+ Tăng tiểu cầu do ức chế thực bào của bạch cầu đơn nhân
+ Giảm tổng hợp tự kháng thể
+ Tăng độ bền thành mạch
Hiệu quả:
+ Không làm khỏi bệnh một cách chắc chắn nhưng đạt được lui bệnh dài
+ Điều chỉnh được rối loạn cầm máu, có tác dụng chống chảy máu và ức chế miễn dịch.
Thuốc thường dùng: Prednisolon viên 5 mg, Depersolon ống 30 mg , Methyl Prednisolon 40 mg tiêm tĩnh mạch
Cách dùng:
+ Mức độ xuất huyết nhẹ và vừa:
Xuất huyết nhẹ và vừa là xuất huyết dưới da, niêm mạc và có lượng TC từ 50- 80- 100 x 10 9 / lít.
Dùng prednisolon hoặc depersolon 1- 3 mg/ kg/ ngày.
Thường dùng liên tục trong 3 – 4 tuần( có thể kéo dài 4- 6 tuần) , sau đó giảm liều dần( 10% liều trong 7 ngày) và điều trị duy trì.
+ Mức độ xuất huyết nặng:
XH nặng là xuất huyết các tạng, có nguy cơ xuất huyết nội sọ, số lượng tiểu cầu dưới 50 x 10 9/ lít.
Dùng Methyl Prednisolon liều Bolus 1000 mg/ ngày pha trong 250ml dung dịch sinh lý x 3 ngày truyền TM trong 3 giờ. Sau đó chuyển dùng prednisolon hoặc depersolon 3- 5 mg/ kg/ ngày. Dùng liên tục trong 3- 4 tuần, rồi giảm liều dần như trên.
Theo rõi về lâm sàng, công thức máu để đánh giá đáp ứng điều trị. Thường sau 2- 7 ngày TC sẽ tăng lên. Nếu trong 4 tuần mà không có đáp ứng hoặc có đáp ứng nhưng tái phát trong thời gian ngắn -> chuyển phương pháp cắt lách.
Tác dụng phụ:
+ Loét dạ dày tá tràng, đặc biệt là XH tiêu hóa -> kết hợp thuốc bọc niêm mạc dạ dày(Gastropulgit x 3 gói/ ngày chia 3 lần) hoặc thuốc giảm tiết acid(Omeprazol 20mg x 1 viên tối).
+ Tác dụng phụ khác: Nhiễm khuẩn, tăng đường máu, giảm K+ máu, h/c Cushing, tăng huyết áp, loãng xương
Phương pháp phẫu thuật cắt bỏ lách:
Cơ chế: vì lách là nơi phá huỷ tiểu cầu và lách có vai trò trong việc sinh kháng thể kháng TC
Chỉ định:
+ Chẩn đoán tuỷ đồ xác định giảm tiểu cầu ngoại vi, tuỷ sinh TC bình thường
+ Điều trị nội khoa bằng corticoid > 6 tháng không lết quả( ko đáp ứng hoặc tái phát nhanh trong thời gian 6 tháng)
+ Dưới 50 tuổi
+ BN không có các bệnh nội khoa khác là chống chỉ định của phẫu thuật
+ BN tự nguyện
Sau khi cắt lách -> lui bệnh hoàn toàn đến 87 %. Nếu cắt lách không hiệu quả hoặc tái phát:
+ Điều trị lại bằng corticoid -> lúc này thường có kết quả.
+ Dùng các thuốc giảm miễn dịch
Dùng các thuốc can thiệp miễn dịch:
Cơ chế tác dụng: làm giảm sự tổng hợp tự kháng thể.
Chỉ định: Sau khi điều trị tích cực bằng corticoid hoặc cắt lách không hiệu quả.
Dùng corticoid không hiệu quả mà ko có chỉ định cắt lách như trên.
Thuốc: thường dùng 1 trong 3 loại thuốc sau đây:
+ Cyclosporin A
+ Cyclophosphamid( ENDOXAN) 50 mg x 4 viên/ ngày, uống hàng ngày trong 2- 3 tháng
+ 6MP viên 50 mg x 4 viên/ ngày, uống hàng ngày
+ Vincristin 1 mg x 1 ống TM. Tuần 1- 2 ống. trong 4 – 6 tuần
Cứ sau 2 tuần thì xét nghiệm lại CTM, theo dõi số lượng TC và tr/c LC để chỉnh liều lượng thuốc.
Tác dụng phụ: độc tuỷ xương, suy gan thận…
Gamma Globulin:
Tác dụng: trung hoà, ức chế tổng hợp KT kháng TC theo cơ chế đưa nồng độ KT cao vào cơ thể sẽ ức chế cơ thể sinh kháng thể..
Chỉ định: TH cấp cứu cần đạt hiệu quả nhanh chóng
Liều: 2 cách: liều kéo dài 0,3- 0,5g/ kg/ ngày x 5 ngày hoặc liều duy nhất: 1g/ ngày
Nếu chảy máu nhiều -> người ta khuyên dùng kết hợp Corticoid và globulin miễn dịch
Điều trị tr/c:
Sử dụng chế phẩm từ máu:
Nếu giảm TC nên truyền TC:
+ Chỉ định: khi có triệu chứngxuất huyết nặng đe dọa tính mạng như xuất huyết não hoặc khi TC < 10 G/ l
+ Cách dùng:
Tốt nhất truyền khối tiểu cầu cùng nhóm hoặc TC lấy từ 1 người cho. Cần loại bỏ bạch cầu.
Nên dùng khối lượng lớn ngay từ đầu 6- 8 đơn vị/ ngày
Nếu không có TC thì có thể truyền máu tươi hoặc huyết thanh tươi để cấp cứu.
+ Có thể truyền huyết tương giàu TC ủ với Vincristin: dùng khi đã dùng corticoid không kết quả.
Nếu thiếu máu: Truyền khối HC cùng nhóm là tốt nhất. Nếu không có thì truyền máu tươi cùng nhóm.
Điều trị khác:
Chống bội nhiễm: ví dụ chảy máu chân răng -> súc miệng bằng nước sát khuẩn. Điều trị kháng sinh nếu cần.
Cầm máu: chảy máu mũi -> nhét meche mũi sau
Đảm bảo dinh dưỡng
Tránh va chạm, chấn thương, đánh răng bằng bàn chải mềm
Tránh dùng các thuốc ảnh hưởng đến chức năngtiểu cầu: aspirin và NSAIDs.
Theo dõi:
Công thức máu, máu chảy máu đông:
+ 1tuần/ lần x 1 tháng đầu
+ 1 tháng/ lần x 6 tháng đầu
+ 3 tháng/ lần x 6 tháng sau
+ 6 tháng/ lần x năm tiếp theo
Kháng thể kháng TC:
+ 1 tháng/ lần x 6 tháng đầu
+ 3 tháng/ lần x 6 tháng sau
+ 6 tháng/ lần x những năm sau
Tuỷ đồ theo dõi mẫu TC trước điều trị và 6 tháng sau điều trị
Benh.vn