Hỏi: Con lớn của tôi bị thủy đậu được hơn 1 tuần rồi. Xin hỏi liệu bệnh có lây sang em bé hay không? Nếu tiêm vaccin thì có cần chú ý gì không?
Lê Ngọc Hân (Bắc Giang)
Trả lời: Thủy đậu do virus Varicella zoster gây ra. Bệnh chủ yếu ở trẻ em. Mặc dù là một bệnh lành tính, không có triệu chứng nặng nề ngoài những hồng ban mụn nước lan tràn nhưng thủy đậu lại gây nhiều biến chứng thậm chí có những biến chứng rất nguy hiểm.
Biến chứng nhẹ của bệnh là nhiễm trùng da nơi mụn nước, nặng hơn vi trùng có thể xâm nhập từ mụn nước vào máu gây nhiễm trùng huyết. Các biến chứng nặng như viêm phổi, viêm não, viêm tiểu não… là các biến chứng có thể nguy hiểm đến tính mạng, hay để lại di chứng sau này.
Đặc biệt, thậm chí sau khi bệnh nhân đã khỏi bệnh, virus Varicella zoster vẫn còn tồn tại trong các hạch thần kinh dưới dạng bất hoạt. Nhiều năm sau đó, có thể là 10, 20, hay 30 năm sau, khi có điều kiện thuận lợi như sức đề kháng cơ thể kém hay có yếu tố gì khác, thì chúng sẽ hoạt động trở lại và gây ra bệnh zona (dân gian gọi là giời leo).
Phụ nữ mang thai nếu mắc bệnh thủy đậu sẽ rất nguy hiểm vì dễ bị biến chứng nặng, đặc biệt là viêm phổi. Khi phụ nữ mang thai bị thủy đậu ở 3 tháng đầu của thai kỳ, virut sẽ gây sảy thai, hay khi sinh ra trẻ sẽ bị thủy đậu bẩm sinh với nhiều dị tật như đầu nhỏ, co gồng tay chân, bại não, sẹo bẩm sinh… Còn nếu mắc trong những ngày sắp sinh hay sau sinh thì trẻ bị lây bệnh sẽ bệnh rất nặng với mụn nước nổi rất nhiều và dễ bị biến chứng viêm phổi.
Vaccin thủy đậu có hiệu quả cao và lâu dài, giúp cơ thể tạo kháng thể chống lại virut thủy đậu, được áp dụng đối với các đối tượng sau:
– Tất cả trẻ em từ 12 – 18 tháng tuổi được tiêm 1 lần.
– Trẻ em từ 19 tháng tuổi đến 13 tuổi chưa từng bị thủy đậu lần nào cũng tiêm 1 lần.
– Trẻ em trên 13 tuổi và người lớn chưa từng bị thủy đậu lần nào thì nên tiêm 2 lần, nhắc lại cách nhau từ 4 – 8 tuần.
Nếu đã được chủng ngừa vaccin thủy đậu thì đại đa số từ 80 -90% có khả năng phòng bệnh tuyệt đối. Tuy nhiên, cũng còn khoảng 10% còn lại là có thể bị thủy đậu sau khi tiêm chủng, nhưng các trường hợp này cũng chỉ bị nhẹ, với rất ít nốt đậu, khoảng dưới 50 nốt, và thường là không bị biến chứng.
Thời gian lây bệnh thủy đậu bắt đầu từ một ngày trước khi có những nốt đậu và kéo dài cho đến khi các nốt đậu đóng vảy (trung bình 7 – 8 ngày). Những người chưa có miễn dịch (chưa tiêm phòng), nếu bị lây nhiễm thì 10 – 21 ngày sau (trung bình 13 – 17 ngày) sẽ có triệu chứng bệnh. Nhưng nếu được tiêm phòng thì chỉ cần 72 giờ sau tiêm, cơ thể đã tạo được kháng thể bảo vệ. Do đó trong vòng 3 ngày (chậm là 5 ngày) kể từ khi phát hiện nốt đậu trên người bệnh, những người xung quanh cần đi tiêm phòng để cơ thể còn đủ thời gian tạo ra kháng thể. Trường hợp con chị, nếu cháu chưa có biểu hiện gì thì chị nên đưa cháu đến các cơ sở y tế để tiêm phòng.
BS. Vân Anh