Povidone – iodine (pvp-i) tôi là loại thuốc sát khuẩn. Chính vì thế mà tôi được chỉ định để khử khuẩn và sát khuẩn các vết thương ô nhiễm da và niêm mạc trước khi phẫu thuật. Ngoài ra còn dùng để lau rửa các dụng cụ y tế trước khi tiệt khuẩn. Dung dịch 1% dùng làm thuốc súc miệng rất có hiệu quả. Tuy nhiên, không chỉ thế, tôi còn được sáng chế thêm nhiều dạng nữa. Khi thì ở dạng mỡ, khi thì dung dịch dùng ngoài da, nước gội đầu, dung dịch rửa âm đạo, gel bôi, viên đặt âm đạo…
Chống chỉ định dùng tôi cho những người có tiền sử quá mẫn với iod. Dùng thường xuyên ở người bệnh có rối loạn tuyến giáp (đặc biệt bướu giáp nhân coloid, bướu giáp lưu hành và viêm tuyến giáp Hashimoto), thời kỳ mang thai và thời kỳ cho con bú; Trẻ nhỏ dưới 2 tuổi, nhất là sơ sinh.
Cần thận trọng khi dùng thường xuyên trên vết thương đối với người bệnh có tiền sử suy thận, đối với người bệnh đang điều trị bằng lithi.
Chế phẩm có thể gây kích ứng tại chỗ, mặc dầu thuốc ít kích ứng hơn iod tự do. Dùng với vết thương rộng và vết bỏng nặng, có thể gây phản ứng toàn thân. Iod được hấp thu mạnh ở vết thương rộng và bỏng nặng có thể gây nhiễm acid chuyển hóa, tăng natri huyết và tổn thương chức năng thận. Ðối với tuyến giáp: tôi có thể gây giảm năng giáp và nếu có giảm năng giáp tiềm tàng, có thể gây cơn nhiễm độc giáp; Giảm bạch cầu trung tính (ở những người bệnh bị bỏng nặng), co giật (ở những người bệnh điều trị kéo dài). Ðã thấy iod trong nước ối của người mẹ dùng povidon iod gây suy giáp và bướu giáp bẩm sinh do thuốc ở trẻ sơ sinh, mặc dầu người mẹ dùng lượng thấp iod làm thuốc sát khuẩn. Tuy nhiên, PVP – I cũng có thể gây cường giáp.
Các bạn cần chú ý một số tương tác thuốc có thể làm giảm tác dụng của tôi: tránh dùng tôi với kiềm và protein. Xà phòng không làm mất tác dụng. Tương tác với các hợp chất thủy ngân: gây tổn thương da. Tôi bị mất tác dụng với natri thiosulfat, ánh sáng mặt trời, nhiệt độ cao và các thuốc sát khuẩn khác. Tôi có thể cản trở test thăm dò chức năng tuyến giáp. Ngoài ra tôi còn tương kỵ với các chất khử.
Một điều cần đặc biệt lưu ý là các bạn không được dùng tôi quá thừa, vì sẽ gây bướu giáp, nhược giáp hoặc cường giáp. Dùng tôi nhiều lần trên vùng da tổn thương rộng hoặc bỏng sẽ gây nhiều tác dụng không mong muốn như vị kim loại, tăng tiết nước bọt, đau rát họng và miệng, mắt bị kích ứng, sưng, đau dạ dày, tiêu chảy, khó thở do phù phổi… Có thể có nhiễm acid chuyển hóa, tăng natri huyết và tổn thương thận.
Nguyễn Hải