Hormone sinh dục nam giới

Hormone sinh dục nam giới – testosteron

Hormone là những chất truyền đạt thông tin hóa học được sản xuất ra từ một số tuyến trong cơ thể. Sau khi được tạo ra nó được đưa vào dòng máu để đưa tới các cơ quan khác nhau và có tác động lên các cơ quan này. Trong phần này, vai trò của hormone điều khiển chức năng của hệ sinh sản sẽ được nhấn mạnh

Hormone là gì?

Hormone giải phóng gonadotropin (GnRH)

GnRH được sản xuất ra từ vùng dưới đồi, tuyến này nằm ngay trên sàn não. GnRH điều khiển bài tiết các hormone của tuyến yên, đây là một loại tuyến nhỏ cũng nằm ở sàn não thất.

Hormone kích thích hoàng thể (LH)

Hormone này được sản xuất ra từ tuyến yên, dưới tác động của GnRH. LH sau khi được sản xuất ra lại có tác động đến các tế bào Leydig ở bên trong tinh hoàn. Khi được kích thích bởi LH các tế bào Leydig bên trong tinh hoàn sản xuất ra testosteron ( nội tiết tố nam giới).

Hormone kích thích nang noãn (FSH)

FSH cũng được sản xuất ra từ tuyến yên nằm trên sàn não. Cùng với testosteron, FSH kích thích tế bào Sertoli sản xuất ra tinh trùng. Tế bào Sertoli là những tế bào nằm bên trong các ống sinh tinh của tinh hoàn.

Testosteron(nội tiết tố nam)

Được sản xuất ra từ các tế bào leydig bên trong tinh hoàn dưới tác động của LH. Testosteron cùng với FSH có vai trò rất cần thiết cho quá trình sinh sản tinh trùng diễn ra một cách bình thường. Ở phụ nữ cũng tạo ra testosteron nhưng với lượng thấp hơn nam giới rất nhiều.

Hormone sinh dục nam có một vai trò rất quan trọng trong quá trình phát triển thể chất lẫn tinh thần của đời người nam giới. Bất kỳ lý do nào làm giảm nồng độ hormone này đều dẫn đến các biến loạn cho cơ thể…

Hormone sinh dục nam là gì ?

Hormone sinh dục nam là những steroid hoặc hormone giới tính tạo ra sự thay đổi của các thành phần trong cơ thể (như tăng khối cơ, phân bố mỡ trong cơ thể) và hình thành lên các đặc tính sinh dục phụ thứ phát đặc biệt của đàn ông (phát triển lông dâu và phát triển dương vật).

Các hormone đóng một vai trò quan trọng trong chức năng sinh sản và chức năng hoạt động tình dục ở giai đoạn trưởng thành của cơ thể và chịu tránh nhiệm biệt hóa các đặc điểm nam giới. Testosteron là hormone sinh dục quan trọng nhất lưu hành trong máu và cso mộ số chức năng cơ thể. Loại hormone sinh dục nữ tương ứng được sản xuất ra trogn cơ thể người phụ nữ là oestradiol.

Hormone sinh dục nam có tác động gì?

Hormone sinh dục nam chịu trách nhiệm phát triển cơ thể trong thời kỳ xảy ra trong thời kỳ dạy thì, đặc biệt là phát triển các đặc điểm sinh dục thứ phát.

Testosteron làm nhiệm vụ phát triển chung của cơ thể xảy ra trogn cơ thể một cậu bế lúc dạy thì. Bao gồm: Phát triển cơ quan sinh dục, dâu và lông của cơ thể. Phát triển tiền liệt tuyến, tính cách nam tính và phát triển cơ và xương.

Testosteron có vai trò quan trong trong việc tạo tinh trùng.

Hormone sinh dục nam được tạo ra từ đâu?

Testosteron được tạo ra bên trong tinh hoàn do các tế bào Leydig nằm giữa các ống sinh tinh là nơi chuyên trách tạo tinh trùng. Vì vậy sau khi được tạo ra, testosteron được đưa vào máu một phần để đến các cơ quan khác phát huy tác dụng, còn phần lớn tập trung xung quanh các ống sinh tinh

Testosteron có tác dụng đối với một số cơ quan như; da, tóc và cơ. Một phần nhỏ testosteron được tạo ra bởi tuyến thượng thận. Đây là những tuyến nhỏ nằm ở cực trên của hai quả thận.

QUÁ TRÌNH SẢN XUẤT HORMONE SINH DỤC

Testosteron được điều khiển sản xuất như thế nào?

LH và FSH là hai hormone quan trọng được tạo ra từ tuyến yên nằm bên trong não có tác dụng qaun trọng đối với chức năng của tinh hoàn. Dưới tác độgn kích thích của LH cá tế bào Leydig bên trong tinh hoàn sản xuất ra. Sau khi được tạo ra, testosteron cùng với FSH tác động lên các ống sinh tinh nằm bên trong tinh hoàn, kích thích các ống này sản xuất tinh trùng.

Sau khi được sản xuất ra từ tinh hoàn, các hormone sinh dục sẽ đi đến? và có tác dụng như thế nào đối với cơ thể? Làm thế nào để định lượng các hormone này?

Hormone được lưu hành trong máu như thế nào?

Sau khi được sản xuất ra từ tinh hoàn, testosteron được đưa vào máu, chỉ 2% lương testosteron lưu hành dưới dạng tự do và có tác động sinh học tới các cơ quan khác nhau của cơ thể. Phần còn lại của nó được gắn chặt với hai loại protein khác là; globulin gắn với hormone giới tính (SHBG) và albumin. Hai loại protein này giữ cho testosteron luôn có nồng độ ổn định trong máu.

Trong cơ thể, testosteron được chuyển hóa thành oestradiol và dihydrotestosterone (DHT). Oestradiol là một hormone sinh dục nữ, nó có vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe của xương và tránh được tình trạng loãng xương ở nam giới. DHT một phần là sản phẩm chuyển hóa từ testoisteron và một phần được sản xuất ra từ da và tiền liệt tuyến. Tất cả các hormone giới tính này được chuyển hóa tại gan và được đài thải ra ngoài qua thận.

Cơ thể cần testosteron như thế nào?

Mỗi ngày có khoảng 5 mg testosteron được đưa vào dòng máu và cũng có khoảng 5 mg testosteron bị phân hủy ở gan nhằn đảm bảo cho lượng testosteron luôn được cân bằng trong máu.

Testosteron có bị thay đổi theo chu kỳ hay không?

Nồng độ testosteron rất thay đổi trong ngày, vào lúc sáng sớm nồng độ này đạt mức cao nhất (trong bình khoảng 20 ng ở người trẻ) và thấy nhất vào buổi tối (trung bình 14 ng ở người trẻ). Sự thay đổi này gọi là nhịp ngày đêm của testosteron và diễn ra bình thường giống như các hệ nội tiết khác trong cơ thể. Khác với ở nữ giới, chu kỳ này thay đổi theo tháng, nhưng một số tác giả cho rằng có một sự thay đổi nhỏ nồng độ testosteron theo mùa cũng đã tồn tại.

Tại sao bộ não lại rất quan trọng trong việc sản xuất hormone?

Phần sàn não thất (gọi là vùng dưới đồi) được kết nối với tuyến yên bởi một cuống. Cả vùng dưới đồi và tuyến yên đều có liên quan đến quá trình sẳn xuất hormone sinh dục nam và tạo tinh trùng. Vùng dưới đồi tạo ra hormone giải phóng (GnRH) có tác dụng kích thích tuyến yên giải phóng ra LH và FSH. Đến lượt mình, tuyến yên lại sản xuất ra các hormone để kích thích tinh hoàn sản xuất ra hormone của nó (testosteron)

Testosteron hoạt động như thế nào?

Trong cơ thể testosteron gắn lên các receptor (là một phân tử thích hợp để testosteron gắn vào giống như chìa khóa gắn vào ổ khóa) đặc hiệu của nó, và chỉ có dạng testosteron tự do mới cao khả năng gắn và mới phát huy tác dụng của nó.

ĐỊNH LƯỢNG HORMONE

Hormone lưu hành trong máu để tới các cơ quan đích của nó (cơ quan mà nó tác động đến) và được định lượng một cách dễ dàng bằng cách lấy máu gửi đi xét nghiệm. Các phòng xét nghiệm sẽ sử dụng những “giá trị tham khảo” là những giá trị hormone ma fngười ta cho rằng một người bình thường sẽ có nồng độ hormone nămg trong giới hạn này. Khoảng 90% người khỏe mạnh bình thường có nồng độ hormone nằm trong khoảng này. Một số ít người có nồng độ hormone của mình nằm ngoài khoảng này.

Bằng cách so sánh kết quả xét nghiệm với các giá trị tham khảo thầy thuốc có thể kết luận kết quả đó là cao hơn hay thấp hơn so với bình thường. Trong trường hợp kết quả thấp, thày thuốc có thể bổ xung hormone để đưa kết quả này về giới hạn bình thường của nó.

Mẫu máu để xét nghiệm tốt nhất là được lấy vào buổi sáng sớm khoảng từ 8 giờ đến 10 giờ. Giá trị bình thường đối với testosteron toàn phần ở người khỏe mạnh khoảng 8- 27 nmol/L (giá trị này có thể thay đổi một chút ít giữa các phòng xét nghiệm khác nhau.). Testosteron toàn phần bao gồm cả testosteron tự do và testosteron gắn với SHBG và albumin

BS Nguyễn Hoài Bắc

Trung tâm Nam học – Bệnh viện Việt Đức